waarom is veranderen toch zo lastig? 3-3
kern: hoe kom ik tot nieuw gewoontegedrag.
De vorige blog liet zien dat 95% van je gedraag bestaat uit gewoontegedrag en dat dit type gedrag de bottleneck vormt als je wilt veranderen. Gewoontegedrag beïnvloedt je pogingen om tot nieuw gedrag te komen. In deze blog lees je hoe je nieuw gewoontegedrag kunt realiseren.
Brein en hart als gouden duo
Bij iedere verandering is het van belang dat je zowel hoofd als hart weet te raken. Dit betekent dat je op cognitief (bewust) niveau moet begrijpen waarom de verandering nodig is, welke richting je op moet en wat er concreet van je wordt verwacht. Het hart raak je daarnaast door je doel te beschrijven in termen van betekenis. Wat betekent het halen van het doel voor mijn loopbaan of voor mijn klant?
Bovenstaande betekent dat je op voorhand je cognitieve brein aan het werk zet om een goed antwoord te geven waarom je de verandering doorgaat en wat het voor je betekent. Wanneer je aan de slag gaat met het doorbreken van automatismen komen er vragen bij je op als ‘’ waar ben ik toch mee bezig? Vroeger was het toch ook prima?‘’ Zo lang oude gewoontes niet slecht voelen of toch nog behoeftebevrediging leiden, heeft het reptiel en zoogdier in jou er niet veel baat bij om te veranderen. Ze hebben antwoorden als ‘’ laat toch zitten , maak je niet druk ‘’ al klaar liggen. Realiseer je dat je met je cognitieve brein in je eentje in gevecht bent tegen 2 oudere en veel dominantere delen van je brein. Dat is een uitdaging die te doen is maar alleen haalbaar is als er voldoende motivatie, reflectie en discipline van jouw kant is. Motieven om te veranderen moeten voor het emotionele brein aantrekkelijk lijken. Je cognitieve brein moet als het ware jouw emotionele systeem dwingen of verleiden mee te gaan. Dit kan bijvoorbeeld door jezelf toe te spreken met teksten als ‘’ het moet, kom op, doorzetten, aanpakken etc. Teksten die je emotionele brein aangeven dat je plezier gaat ervaren met ander gedrag of juist negatieve zaken gaat voorkomen ‘’ ik wil mijn baan niet verliezen, ik wil niet zieken worden door mijn leefstijl etc.
Kortom, het is van cruciaal dat je met je cognitieve brein je goed voorbereid op de dominantie van de onderste lagen. Wanneer je daarbij je de onderste lagen van je brein niet te vriend houdt is de kans op succes niet groot. Bedenk op voorhand welke moeilijke verandersituaties je kan tegenkomen. Door hier bewust (cognitief) over na te denken ben je in staat countergedrag of maatregelen te bedenken die de kans op succes groter maken.
De route naar nieuw gewoontegedrag
Het ontstaan van nieuwe reacties verloopt via je cognitieve brein. Alleen hevige stressreacties nemen een kortere route en slaan de cognitieve laag over.
Nieuw gedrag komt tot stand door goed op te letten, te observeren of te luisteren, dat vertalen naar acties die je vervolgens uitvoert en evalueert. De feedback op het nieuwe gedrag die je brein oppikt verwerk je en gebruik je in de volgende actie. Een behoorlijk vermoeiend proces voor je brein. In deze eerste fase is er nog weinig ruimte voor extra informatie je bent bezig om een nieuwe route aan te leggen in je brein. Pas als de route in de basis is aangelegd ontstaat er ruimte voor bijvoorbeeld feedback of bijsturing van buitenaf. Na een tijdje weet je wat er gedaan moet worden en zo maak je de stap naar het emotionele brein. Dit betekent dat er beloning of straf volgt op jouw reactie, zoals jezelf belonen of een compliment uit je omgeving. Beloning kan ook in fysieke vorm zoals lekker uit eten wanneer je het gedrag een aantal keren hebt laten zien. Die positieve bekrachtiging op je gedrag heeft zich bewezen als de krachtigste stimulans tot het volhouden van nieuw gedrag.
Deze fase kost nog steeds veel inspanning en de kans dat je opgeeft is groot. Wie doorzet en zijn acties in termen van concreet gedrag formuleert, en dus stapsgewijs leert en zo vooral positieve feedback krijgt op de zaken die goed gaan en dus voldoende beloning ervaart, zal doorgaan totdat hij het reactiepatroon onder knie heeft. Het is dan een kwestie van herhalen tot het een automatisme is. Wanneer het gedachteloos kan dan heeft het reptielenbrein het gedrag opgepikt. Alleen wanneer in de praktijk blijkt dat er niet de juiste bekrachtiging volgt op jouw reacties zal het weer terugkeren naar je cognitieve brein. Daar kan worden gereflecteerd en geëvalueerd hoe het wel had gemoeten. Wanneer het een kleine aanpassing van de automatische reactie betreft kan het patroon snel weer geautomatiseerd worden.
Urgentiebesef
Nu je weet dat 95% van je gedrag wordt bepaald door prikkels in je omgeving kan je je afvragen waarom verreweg het grootste gedeelte van de inspanningen binnen organisaties erop gericht zijn om de intenties/ motivatie van medewerkers te beïnvloeden.
Uitgebreide sessies over het waarom van verandering zonder dat daarbij de situatie of context wordt gemanaged. Juist in het managen van de context liggen de kansen om andere prikkels te stimuleren. Als een prikkel anders is dan is het ook zeer aannemelijk dat jouw reacties anders zal zijn.
Kort samengevat zijn onderstaande punten nodig om de lagen van je brein in te zetten bij veranderen van gewoontegedrag.
- Zorg er voor dat je met je cognitieve brein de onderste 2 lagen te slim af bent.
- Raak hart en hoofd. Snappen en voelen waarom je nieuw gedrag wilt laten zien.
- Discipline en Reflectie. Discipline om het gewenste gedrag te blijven herhalen tot het moment dat het automatisch gaat verlopen en het minder aandacht en energie kost. Reflectie om bij te sturen op het moment dat je een ervaring hebt opgedaan met het nieuwe gedrag.
- Positieve bekrachtiging gevolgd op nieuw gedrag. Wanneer je brein wordt beloond voor een reactie zal het geneigd zijn het gedrag weer te vertonen. De kans hierop kan je natuurlijk vergroten door je omgeving actief te betrekken bij je verandering.
- Formuleren van overzichtelijke, meetbare en concrete gedragsdoelstellingen. Het meten van gedrag vergroot de kans op het realiseren van je verandering.
- Het managen van de context. Dit betekent dat je samen met je collega’s kan bepalen hoe je de werkomgeving kan inrichten dat de kans op het gewenste gedrag zo groot mogelijk is. Dit strekt van het gedrag van mensen (collega’s en leidinggevenden) uit je omgeving tot en met de inrichting van je werkplek. Je geeft mensen een kleiner bord en ze eten minder. Een reactie volgt op een prikkel. Wanneer je die prikkel verandert is de kans op een nieuwe reactie groter.
- Compassie naar jezelf. Het automatiseren van gedrag kan maanden duren en het is heel menselijk dat je zo nu en dan eens terugvalt in oud gedrag. Gun jezelf die ruimte zo blijft veranderen leuk en blijf je bevriend met je emotionele brein.
Vragen over coaching en of gedragsverandering en hoe het jou kan helpen jouw doel te halen?
Stuur je vraag naar dennis@brockerhealth.nl
Coaching Gedragsverandering Amersfoort Vathorst online
